اعلامیۀ مطبوعاتی میکانیزم همه شمول برای صلح افغانستان

جامعۀ مدنی افغانستان افتخار می‌کند که افتتاح و موجودیت رسمی میکانیزم همه شمول را اعلان می‌کند. 

میکانیزم افغانستان برای صلح همه‌شمول یک میکانیزم جدید، ابتکاری، مستقل، بی‌طرف و حمایوی جامعۀ مدنی در راستای   صلح همه‌شمول بوده که از سوی جامعۀ مدنی به میان آمده است. هدف میکانیزم کمک به طرف‌های افغان در مذاکرات صلح در یک پروسۀ همه شمول و پایدار است که منتج به حل جامع و دایمی منازعه گردد. این میکانیزم به‌طور خاص تلاش می‌ورزد که جامعۀ مدنی و افغان‌ها در مذاکرات بین الافغانی صلح مشارکت فعال داشته باشند و از شنیدن صدای آن‌ها اطمینان حاصل گردد.

جامعۀ مدنی افغانستان از قبل برای مشارکت فعال در مذاکرات بین الافغانی و  پروسۀ صلح، آماده‌گی داشت و به‌همین منظور یک میکانیزم مستقل، همه شمول و بی طرف را تأسیس کرد که بتوانند به طوری منظم، سیستماتیک، دوامدار و سازنده نظریات و پیشنهادات جامعۀ مدنی افغانستان و مردم عام را به‌شکل مستقیم به میز مذاکره انتقال دهد.

میکانیزم همه شمول بعد از آن رسما‌ً افتتاح شد که جامعۀ مدنی افغانستان در بروکسل در مورد پروسۀ صلح همه شمول و محتوای آن  سند “اصول اساسی” را در ششم مارچ ۲۰۲۰ منتشر کرد.سند اصول اساسی بر اساس مرور نشر اسناد مهم صلح همه‌شمول طی سه سال اخیر در افغانستان ترتیب گردیده است و از طریق جلسات مشورتی با نمایندگان بیش از ۱۵۰ نهاد جامعۀ مدنی افغانستان، به‌شمول علمای دینی، زنان، جوانان، افغان‌های خارج از کشور و قربانیان جنگ از سراسر افغانستان و همچنان ۱۷ تن نمایندگان افغان‌ها در اروپا مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفته است.

به صورت واضح گفته می‌توانیم که میکانیزم افغانستان برای صلح همه شمول به‌عنوان موسسه فعالیت نمی‌کند؛ بلکه یک میکانیزم تخنیکی است که برای موثریت بیشتر پروسۀ صلح، به میان آمده است. این میکانیزم بجای جامعۀ مدنی یا مذاکره غیر رسمی کار نمی‌کند و به رقابت نمی پردازد؛ بلکه به‌عنوان خط اتصال بین مذاکرات رسمی و افغان‌ها و سایر پروسه‌ها عمل می‌کند. میکانیزم همه شمول نظریات و پیشنهادات برای مذاکرات بین الافغانی‌ به شکل منظم، ساختاری، سیستماتیک و شیوه حساس منازعه،  جمع‌آوری نموده، و بعد از تبادل نظر آن را تحلیل و تجزیه نماید. بدین وسیله، طرفین مذاکره و جامعۀ مدنی خواهند توانست که در مورد موضوعات مهم و اجندای مذاکرات نظریات و پیشنهادات و معلومات را از طریق سروی به‌دست آورند. این میکانیزم به صورت دوامدار گزارشات مختصر را تهیه نموده و به‌عنوان یگانه مرجع جمع ‌آوری کننده و طی مراحل کننده  نظریات و پیشنهادات جامعه مدنی از ساحات مختلف عمل می‌کند.

میکانیزم همه شمول در نهایت وظایف ذیل را انجام خواهد داد:

• انجام مشوره با تمام نهادهای جامعۀ مدنی و کمک در هماهنگی نظریات و پیشنهادات آن؛
• ترتیب و جمع بندی نتایج مشوره و ترتیب یاداشت‌های مشورتی، پیشنهادی، موقف نامه‌های رسمی و غیر رسمی کوتاه و مختصر را برای استفاده در مذاکرات رسمی؛
• در صورت نیاز، ایجاد چتری برای علمای افغان و بین المللی برای حمایت از پروسه صلح؛
• –         فراهم کردن بستر فزیکی برای حضور قربانیان جنگ به‌شمول، جوانان، زنان و  عالمان دینی به میز مذاکرات؛
• این میکانیزم به‌عنوان یک نهاد بازتاب دهنده و فراهم کنندۀ معلومات به نهادهای جامعه مدنی افغانستان و مذاکره کننده‌های غیر رسمی عمل خواهد می‌کند که به وسیله آن تمام بی‌باوری‌ها راجع به مذاکرات از میان برداشته خواهد شد و همچنین در نهادینه شدن صلح کمک می‌کند. برای رفع هرگونه شک و تردید، این میکانیزم به مثل یک سازمان غیر دولتی یا سازمان اگاهی دهی عمل نخواهد کرد.

بر ای دستیابی به اهداف فوق، میکانیزم همه شمول نیاز دارد که  اجندای مورد بحث آینده را به شکل دوامدار دریافت نموده و در مورد آن نظریات و پیشنهادات نهادهای جامعه مدنی را از حوزه‌های مختلف دریافت، مرور و تحلیل نموده و به طرفین مذاکره انتقال دهد.

یک پروسۀ مشورتی تیم‌های حمایوی جوانب مذاکره و میکانیزم همه‌شمول انکشاف داده شود تا اطمینان حاصل گردد که انتفال معلومات در بارۀ پروسه میان طرف‌ها و نهادهای وسیع جامعه مدنی به صورت کنترول شده انجام ‌شود.  در اخیر برای کسب اطمینان از دسترسی همه طرف‌ها ، تمام اسناد به زبان‌های دری، پشتو و انگلیسی ترجمه می‌شود.

کمیتۀ رهبری میکانیزم همه شمول به‌صورت رسمی از سوی جامعۀ مدنی انتخاب و توظیف شده است و  در ترکیب آن، به‌منظور اطمینان از شمولیت تمام اقشار، فعالان کلیدی جامعه مدنی، علماء، تجار ملی، بزرگان قومی، زنان، جوانان، قربانیان جنگ، مراکز فکری شامل می‌باشند. میکانیزم افغانستان برای صلح همه شمول دارای کارمندان مسلکی دارالانشا، مجتمع بورد مشورت‌ها، نمایندگان افغان‌های مقیم خارج، گروه‌های کاری فنی، دفاتر ساحوی در هفت زون کشور و مجمع عمومی می‌باشد که تعدادی زیاد از نهاد‌های جامعه مدنی افغانستان شامل آنست. میکانیزم همه شمول در افغانستان و هر کشوری که گفتگوها برگزار شود، حضور خواهد داشت.

میکانیزم همه شمول پس از اعلان مذاکرات صلح، برای وصل به هردو طرف منازعه در تماس شد تا برای میکانیزم در روند صلح نقش رسمی داده شود. براساس معلومات، در مذاکرات بین الافغانی صلح و روند صلح دارلانشای مشترکی میان هیئت مذاکره کنندۀ حکومت جمهوری اسلامی افغانستان و هیئت مذاکره کنندۀ طالبان و کشور تسهیل کننده وجود نخواهد داشت، بنابرین میکانیزم همه شمول به صورت جداگانه به هردو جانب مذاکره و تیم‌های حمایوی شان در تماس شدند و ابراز نمودند که میکانیزم وظایف خود را به‌شکل برابر، مستقل و بی طرفانه انجام می‌دهد.

در جریان بحث‌های میان میکانیزم همه شمول و هیئت مذاکره کننده حکومت جمهوری اسلامی افغانستان، این هیئت خاطر نشان ساخت که بهترین روش ایجاد صلح پایدار از طریق شمولیت همه اقشار جامعه ممکن است و این باید به‌عنوان یک اصل شاخته شود. هیئت متذکره همچنان روی نیاز یک میکانیزم مستقل و همه برای مشارکت جامعۀ مدنی در پروسۀ صلح اشاره کرد. به ویژه، گفتند که از طریق میکانیزم همه شمول مردم افغانستان نظریات و پیشنهادات خود را به هر دو جانب مذاکره، ارائه خواهند کرد و در ضمن در مورد مذاکرات صلح معلومات مهم به‌دست خواهند آورد. در نتیحه، هیئت مذاکره کننده حکومت جمهوری اسلامی افغانستان و میکانیزم به تفاهم رسیدند که میکانیزم همه شمول برای دستیابی به آهداف مذکور در روند صلح فعالیت نماید. بحث روی چگونگی نحوۀ کار و این‌که چگونه به روند مذاکرات رسمی وصل گردد، جریان دارد.

در عین حال، میکانیزم همه شمول با نمایندگان طالبان در دوحه به تماس شدند. هیئت طالبان هم برای پروسۀ همه شمول علاقه‌مند بودند و به طور واضح گفتند که خواهان صلح واقعی هستند و برای توصل به آن باورمند صحبت‌ها با تمام افغان‌ها از اقشار مختلف هستند. این موضوع در توافق سیاسی با ایالات متحده امریکا نیز آمده است. طالبان به وضاحت گفتند که نباید با چند گروه خاص و مطرح بلکه باید با تمام اقشار افغانستان مشورت صورت بگیرد. طالبان همچنان افزودند که آن‌ها پیشرفت‌های میکانیزم همه شمول را نظارت خواهند کرد و با میکانیزم در این بارۀ بحث‌های بعدی را ادامه می‌دهند. میکانیزم همه شمول آماده است که با طالبان کار نماید.   

میکانیزم همه شمول برای از بین بردن هر نوع شک و تردید، به‌عنوان یک میکانیزم مستقل و بی‌طرف کار می‌کند و به هردو جانب مذاکره سهولت فراهم می‌کند. این میکانیزم به مثل یک سازمان غیر دولتی یا سازمان اگاهی دهی عمل نخواهد کرد. میکانیزم به‌عنوان نقطۀ وصل مذاکرات رسمی و غیر رسمی است و در سطح مذاکرات نیمه رسمی به فعالیت‌های خود می‌پردازد. میکانیزم همه‌شمول تلاش می‌ورزد که در پیشبرد ارائه معلومات روی  اصل حساسیت اختلافات نظر ، کاهش خطر و محوریت جندر تمرکز نماید.

میکانیزم همه شمول در امر حمایت از مذاکرات بین الافغانی از منابع خود به‌شکل مستقلانه استفاده می‌کند و در راه مصارف را خود می‌پردازد.

پایان